(…) W końcu roku 1927, lub może na początku roku 1928, nadeszła z Rzeszy Niemieckiej do Urzędu Celnego w Warszawie przesyłka mająca, według deklaracji, zawierać sprzęt radiowy. Przedstawiciel niemieckiej firmy domagał się usilnie zwrotu tej przesyłki do Rzeszy jeszcze przed odprawą celną jako wysłanej omyłkowo z innym sprzętem – tak zaczyna się opowieść o tajemnicy, czyli Enigmie.
Jej autorem jest nie kto inny jak Marian Rejewski (ur. 16 sierpnia 1905 w Bydgoszczy, zm. 13 lutego 1980 w Warszawie), polski matematyk, który złamał używane przez Niemców na długo przed wybuchem II wojny światowej i w jej trakcie szyfry. Genialny naukowiec opublikował swoje wspomnienia 40 lat temu, w Rocznikach Polskiego Towarzystwa Matematycznego.
Marian Rejewski wspomina, że natarczywe nalegania Niemców wzbudziły czujność polskich urzędników celnych. Zawiadomili oni Biuro Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego, instytucję zainteresowaną wszelkimi nowościami w dziedzinie radiosprzętu. A ponieważ była to przypadkowo sobota po południu, więc wydelegowani przez Biuro pracownicy mieli czas sprawę spokojnie zbadać. Skrzynię ostrożnie otworzono i przekonano się, że istotnie sprzętu radiowego nie zawierała, była w niej natomiast maszyna ….
O jaką chodzi maszynę? Czyżby Polacy dostali od Niemców prezent w postaci maszyny do szyfrowania zwanej Enigmą i nie musieli niczego mozolnie odkrywać?
Polecam interesujący artykuł samego Mariana Rejewskiego:„Jak matematycy polscy rozszyfrowali Enigmę?”.
Od nauczyciela do …
Warto jeszcze dodać, że w artykule wymieniany jest urodzony w Pobiedziskach Antoni Palluth. Dzisiaj, 18 kwietnia, przypada rocznica jego śmierci. Jaka jest jego rola w pracach trójki matematyków?
Był wykładowcą na kursach kryptologii w Poznaniu, których słuchaczami była sławna trójka matematyków Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski.
Później we współpracy z nimi stworzył replikę niemieckiego urządzenia do kodowania informacji. Marian Rejewski pewnie powiedziałby, że Palluth stworzył replikę Enigmy typu wojskowego.
Po wybuchu II wojny światowej nadal z nimi działał i był ewakuowany do Francji , a następnie do Algieru. Ale i tam Antoni Palluth i pozostali polscy kryptolodzy nie mogli pracować. Wrócili do Francji, by małymi grupami przejść przez Pireneje do Hiszpanii. Wtedy właśnie Antoni Palluth wpadł w ręce Niemców i trafił do obozu w Sachsenhausen.
W kwietniu 1944 roku zginął w trakcie bombardowania obozu przez aliantów.
Na zdjęciu: Antoni Palluth
Więcej: https://wydawnictwa.ptm.org.pl/index.php/wiadomosci-matematyczne/article/download/3766/3380
http://mazowsze.hist.pl/40/Notatki_Plockie/843/2007/1298/2_211/32080/
http://naszglospoznanski.pl/antoni-palluth-czyli-o-przypadku-i-wielkiej-tajemnicy/
