W dniu 10 października 2024 r., który obchodzony jest jako „Światowy Dzień Drzewa”, Burmistrz Miasta i Gminy Pobiedziska Ireneusz Antkowiak, prof. dr hab. Władysław Danielewicz oraz uczniowie klas I Szkoły Podstawowej im. Kazimierza Odnowiciela w Pobiedziskach, posadzili przy pomniku swojego patrona sadzonkę dębu szypułkowego, który jest genetyczną kopią pomnikowego dębu rogalińskiego (RUS), jednego z najstarszych dębów w Polsce, liczącego około 800 lat. Dzieci otrzymały certyfikaty uczestnika sadzenia dębu, które będą pamiątką na całe życie.
Metodę klonowania dębów w kulturach in vitro opracowano w Instytucie Dendrologii Polskiej Akademii Nauk. Sklonowany dąb posiada identyczny genotyp pędu i korzenia jak drzewo mateczne. Ochrona genotypów pomnikowych dębów przez ich sklonowanie, jest jedną z form zachowania różnorodności biologicznej. Pomnikowe dęby szypułkowe, rosnące w Polsce, posiadają wiele cennych cech związanych z odpornością na zmieniające się czynniki środowiskowe, ukształtowane przez setki lat.
Sadzonkę drzewa przekazał podczas Jubileuszowego „XV Ogólnopolskiego Edukacyjnego Pikniku Ekologicznego” prof. dr hab. Władysław Danielewicz – laureat statuetki PRZYJACIEL PRZYRODY GMINY POBIEDZISKA.
Kilka słów o Światowym Święcie Drzewa:
Początki obchodów Święta Drzewa sięgają 1594 r. w Hiszpanii. Natomiast oficjalnie Święto Drzewa zapoczątkował w 1872 r. amerykański przyrodnik Julius Sterling Morton, sekretarz rolnictwa Stanów Zjednoczonych, gubernator stanu Nebraska. Zwrócił się on z apelem do rodaków by 10 kwietnia, kto może posadził drzewo. Argumentował, iż „inne święta służą jedynie przypomnieniu, dzień drzewa wskazuje zaś na przyszłość”. Jego idea spotkała się z szerokim odzewem i tego dnia w USA zasadzono ponad milion drzew. Od tamtej pory, co roku, w drugą niedzielę kwietnia w USA świętowany jest Arbor Day. Do Europy idea Mortona trafiła w 1951 roku. Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa postanowiła, że we wszystkich krajach członkowskich obchodzony będzie każdego roku Światowy Dzień Drzewa.
W Polsce „Światowy Dzień Drzewa” obchodzimy od 2002 r. – to coroczne święto na cześć drzew, którego celem jest podkreślenie ich ogromnego znaczenia dla naszej planety oraz podejmowanie działań na rzecz ochrony drzew i ich sadzenia.
Drzewa, jak i całe lasy są niezbędne do trwania życia na Ziemi. Oczyszczają powietrze, którym oddychamy, filtrują wodę, którą pijemy, zapobiegają erozji i działają jako ważny bufor chroniący przed zmianami klimatu. Co ważne, lasy są domem dla ponad trzech czwartych życia na świecie, na lądzie. Znajdują tu dogodne warunki życia, pokarm i schronienie. Drzewa dziuplaste występujące w lesie, są schronieniem dla organizmów takich jak nietoperze, wiewiórki i wielu gatunków drobnych gryzoni. W okazałych dębach rozmnaża się jeden z największych polskich chrząszczy – kozioróg dębosz. W starych drzewach, najczęściej w dziuplach żyje bardzo rzadki żuk – pachnica dębowa. Życie i występowanie tych rzadkich owadów uzależnione jest od zachowania starych, wiekowych drzew, które stanowią ich siedlisko. Stare dziuplaste drzewa to także miejsce występowania rzadkich gatunków porostów i wielu grzybów.
CIEKAWOSTKI O DRZEWACH (źródło Fundacja WWF)
- Drzewa potrafią porozumiewać się i bronić przed atakiem owadów. Naukowcy odkryli, że drzewa mogą zalewać liście substancjami chemicznymi zwanymi fenolami, kiedy owady zaczynają nalot. Mogą również sygnalizować innym drzewom niebezpieczeństwo, aby mogły rozpocząć własną obronę;
- Drzewa są najdłuższymi żywymi organizmami na Ziemi i nigdy nie umierają ze starości. To owady, choroby i ludzie przyczyniają się do ich przedwczesnej śmierci;
- Na świecie jest około sześćdziesiąt razy więcej drzew niż ludzi;
- Na świecie żyje ponad 23 000 różnych gatunków drzew;
- Jedno dorosłe drzewo może wytranspirować latem do 450 l wody dziennie. Taki efekt daje 5 dużych klimatyzatorów działających 20 godzin na dobę i obniżających temperaturę otoczenia o 3-7 stopni C;
- Średnio jedno drzewo produkuje około stu metrów sześciennych tlenu rocznie;
- Do drzew dostarczających największe ilości tlenu należą: buk pospolity (1,1 kg), klon (1,1 kg), robinia akacjowa (1,1 kg), dąb (0,8 kg), lipa i jesion (0,7 kg). Podobne ilości tlenu wydzielają drzewa iglaste, takie jak sosna;
- Jedna dorosła, 60-letnia sosna produkuje tlen niezbędny do życia 3 osób;
- Jedno drzewo w ciągu roku absorbuje ok. 3 tys. litrów wody opadowej i wprowadza do powietrza kilkaset jej litrów pod postacią pary;
- Drzewa są swoistym filtrem, doskonale pochłaniają i neutralizują substancje toksyczne, takie jak: dwutlenek węgla, dwutlenek siarki oraz metale ciężkie (ołów, kadm, miedź, cynk)
- Tylko jedno drzewo może pochłonąć nawet 48 kilogramów dwutlenku węgla rocznie i może bezpiecznie pochłonąć tonę dwutlenku węgla do 40 roku życia, dlatego jest tak ważne w walce ze zmianami klimatycznymi;
- Ziemia traci co roku prawie sto milionów drzew.
Fot. Tomasz Chmielewski
